Choć wydawać by się mogło, że cyberpunk to termin związany dzisiaj już niemal wyłącznie z nadchodzącą grą komputerową, historia tego odłamu fantastyki jest znacznie dłuższa. Neonowe ulice, wszechobecne nowinki technologiczne i stojący za nimi wysoki stopień rozwoju nauki to symbole kojarzone z nim najczęściej. Zanim zanurzymy się w barwne ulice Night City, warto dowiedzieć się, czym dokładnie jest ten słynny cyberpunk.
Low life, High tech
Cyberpunk to rodzaj fantastyki przedstawiający dystopijną wizję przyszłości. W cyberpunkowych światach technologia dominuje większość aspektów życia, a widok androidów, protez cybernetycznych i mikrochipów wszczepianych do ludzkich organizmów jest na porządku dziennym. „Wszystko, co można zrobić na organizmie szczura, można zrobić też z człowiekiem” – w taki sposób przedstawia cyberpunkowe podejście do ludzi jeden z twórców tego nurtu, Bruce Sterling. Jest to odłam fantastyki skupiający się w głównej mierze na negatywnych konsekwencjach przeludnienia, technologizacji, ale też tworzenia się bogatych elit. Akcja opowieści toczy się zazwyczaj w przeludnionych miastach, często stylizowanych na tzw. hive cities — miasta ule, w których ogromna liczba mieszkańców żyje w ubóstwie, zajmując najniższe „warstwy” dostępne w miejskiej przestrzeni, z kolei niewielka, zamożna elita prosperuje w luksusie. Hasłem, które najcelniej określa cyberpunkowy sposób budowania opowieści jest “low life, high tech” – low life w tym kontekście oznacza odrzutków społecznych, kryminalistów, ludzi parającymi się rzeczami na marginesie prawa. Są to więc historię bohaterów z najniższych klas społecznych, osadzone w świecie pełnym nowinek technologicznych.
Historia cyberpunku
Za wynalazcę tej gałęzi fantastyki uznawany jest William Gibson, który zasłynął za sprawą powieści takich jak „Neuromancer” i „Historia Ciągu”. Najgorętszy okres rozwoju cyberpunku stanowiły lata 80. ubiegłego wieku. Początkowo, koncepcja ta była rozwijana w opowiadaniach i powieściach ówczesnych pisarzy, z czasem jednak rozwinięto ją na produkcje filmowe. Pierwszym tytułem, który nadał jednocześnie kierunek pozostałym produkcjom spod cyberpunkowego szyldu, był Blade Runner. Film Ridleya Scotta zdefiniował też estetykę koncepcji cyberpunku — miasta skąpane w neonowych światłach czy oldschoolowe nawiązania stały się więc czymś, co na dobre przyległo do tego gatunku. Szybko okazało się jednak, że cyberpunk to przestrzeń mocno ograniczona — ciężko było wdrożyć jakiekolwiek nowe pomysły do tak ściśle opisanego świata, dlatego też twórcy powtarzali te same motywy. Przejedzony temat cyberpunkowy ewoluował z czasem, dając początek takim koncepcjom jak steampunk.
Przesłanie cyberpunka
Jak niemal każdy rodzaj fantastyki i za cyberpunkiem stało szersze przesłanie, mające uświadomić ludziom problemy, które mogą czekać społeczeństwo za sprawą rozwoju technologicznego i nie tylko. Przede wszystkim, dystopijna wizja świata obrazuje do czego może doprowadzić tworzenie się elit społecznych, wśród których najbogatsi cały czas się bogacą, z kolei najbiedniejsi — stają się coraz bardziej biedni. To również ważna wiadomość ekologiczna zarówno pod względem eksperymentów prowadzonych na zwierzętach, jak i przeludnienia, z którym potencjalnie będziemy musieli się w przyszłości zmierzyć.
Jeżeli cyberpunkowy świat brzmi jak koncepcja, którą chcielibyście poznać szerzej, warto zapoznać się z książkami, filmami, czy grami w tej stylistyce. Z drugiej strony — jeżeli chcielibyście spróbować przeżyć w cyberpunkowym świecie (robiąc to w bezpiecznej przestrzeni własnego domu) na rynku istnieją podręczniki do gier RPG, umożliwiające zanurzenie w cyberpunkowych miasta (sprawdź tutaj jak zacząć grać w RPG!).
Zaprojektuj swoją koszulkę!